Εν μέσω των διακοπών μου σε μια αγροτική περιοχή της Ελλάδας όπου φέτος οι ντόπιοι νέοι αγωνιούν σφόδρα για την τύχη των …συμβασιούχων των ΟΤΑ (από όπου οι περισσότεροι πλέον μισθοδοτούνται) την ίδια ώρα που η γη ρημάζει και τεμαχίζεται σε οικόπεδα για τουριστική εκμετάλλευση, διάβασα τη δημοσίευση αυτή του Στάθη Χαϊκάλη στο blog του Think positive! Αξίζει τον κόπο να την διαβάσετε, δείχνει έναν δρόμο που μπορεί να είναι η παραγωγική διάξοδος για όσους αποφασίσουν να τον ακολουθήσουν. Γιατί «ντροπή είναι η τεμπελία, όχι η δουλειά», όπως θυμάμαι να λένε στο χωριό του παππού μου…
Ο Νίκος είναι 20 ετών και πριν δύο χρόνια πέτυχε σε μια απο τις καλές σχολές μηχανολόγων της χώρας. Ηταν κάτι που το ήθελε, αφου άλλωστε τα καλοκαίρια απασχολείται με κάτι, κάπως σχετικό…
Αυτη τη περίοδο βρίσκεται μπροστά στη μεγαλη αποφαση: να εγκαταλείψει τη σχολή μηχανολογων και να ξεκινήσει απο την αρχή στη Γεωπονική.
Η επιλογή του αυτή έχει σχέση κυρίως με την εκτίμηση ότι θα έχει καλύτερες επαγγελματικές πιθανότητες αν ασχοληθεί με την αγροκτηνοτροφία. Τη συμπαθεί οσο τη μηχανολογία, αλλά τη γνωρίζει πολύ καλά, καθώς μέλη της ευρύτερης οικογένειάς του απασχολούνται με τη παραδοσιακή ελληνική αγροκτηνοτροφία.
Αυτή εδώ η ανάρτηση ασχολείται με το συγκεκριμένο θέμα καθώς, οταν μου είχε δοθεί η ευκαιρία, είχα αναφέρει την άποψη ότι ο αγροκτηνοτροφικός τομέας είναι ένας απο τους ελάχιστους στη χώρα που μπορεί να προσφέρει ευκαιρίες απασχόλησης σε νέους ανθρώπους. Θα μπορεί ο κλάδος να δώσει διέξοδο απασχόλησης σε νέες/νέους οι οποίοι θα αντιμετωπίζουν το φάσμα της ανεργίας στα παραδοσιακά «χρυσά» επαγγέλματα πτυχιούχων της Ελλάδας της «φούσκας» (δικηγόροι, γιατροί, μηχανικοί, εκπαιδευτικοί κλπ).
Αγροκτηνοτροφία, τουρισμός, κλάδος τροφίμων και εστίασης, θα δίνουν -στα χαρτιά τουλάχιστον- αρκετά περισσότερες πιθανότητες εξεύρεσης μιας ικανοποιητικής απασχόλησης. Με ρίσκο βεβαίως, αλλά μικρότερο απο αλλους κλάδους…
Τα κακά νέα
Τα κακά νέα για το Νίκο ειναι ότι θα αντιμετωπίσει συνθήκες πολύ πιο δύσκολες απ’ότι οι απασχολούμενοι σήμερα στον αγροκτηνοτροφικό τομέα (αγρότες, κτηνοτρόφοι, γεωπόνοι κλπ). Οι τωρινοι πέρασαν, και ζουν σε αρκετό βαθμό ακόμα, τις λαμπρές εποχές των υπερβολικών επιδοτήσεων και της εκμετάλλευσης αλλοδαπών. Ενας μεγαλος αριθμός απασχολουμένων στο πρωτογενή τομέα εχουν εξασφαλισμένα εισοδήματα, χωρίς να εργαζονται οι ίδιοι. Για να μην αναφερθούμε στους θύλακες διαφθοράς που γεννούσαν αφθονα εισοδήματα, στους μηχανισμούς έγκρισης πλασματικών επιδοτήσεων και σε ένα εκτεταμένο σύστημα φοροδιαφυγής.
Τωρα που τελειώνει η εποχή των επιδοτήσεων και η εκμετάλλευση αλλοδαπών έχει φθάσει στα όρια της, θα περάσουμε σε μια εποχή που νέοι οι οποίοι μπαίνουν σε αυτο το κλάδο θα ξεκινούν απο το μηδέν. Οι ευκαιρίες των νέων που θα μπουν στον αγροκτηνοτροφικό κλάδο θα τους προσφερθούν εφόσον
– δραστηριοποιηθουν οχι για να φθάσουν τους παλιότερους αγρότες αλλά γιατι θα έχουν καλύτερες πιθανότητες σε σχέση με τους συνομήλικούς τους,
– αξιοποιήσουν τη τεχνολογία και την επιστήμη για να αυξήσουν τη πολλή χαμηλή παραγωγικότητα της ελληνικής αγροκτηνοτροφίας,
– αντιληφθούν ότι εχει αξία να επενδύσουν στη ποιότητα προϊόντων και υπηρεσιών, κάτι που ευνοει το κλίμα της Ελλάδας,
– εκμεταλλευθούν τη πολύ μεγαλη πίεση για μείωση των εισαγωγών της χώρας,
– επιστρατεύσουν επινοητικότητα και καινοτομία για να αναπτύξουν καλύτερα προϊόντα,
– συνειδητοποιήσουν την αξία του marketing, που γίνεται πιο προσιτό με την αξιοποίηση των social media.
Ο Νίκος έχει παραστάσεις απο χωριά της Αιτωλοακαρνανίας, όπου αντιστοιχεί ένα καφενείο σε κάθε 200 κατοίκους, ορισμένοι συνεταιρισμοί ειναι λεηλατημένοι απο υπαλλήλους τους που κυκλοφορουν ελεύθεροι (παρότι υπόδικοι), οι αλλοδαποί εργάτες γης ειναι περίπου ίσοι με τον ενεργο αγροτικό πληθυσμό..
Κόντρα στη νοοτροπία…
Μου έκανε εντύπωση η υποστήριξη που έχει ο Νίκος απο την οικογένειά του σε μια τοσο δύσκολη αποφαση. Η συντριπτική πλειοψηφία των οικογενειών συνεχίζει, νομίζω, να θεωρεί κατάρα και κατάντια να ασχοληθεί ένας νέος με την αγροκτηνοτροφία.
Η πολιτική ελίτ της χώρας είχε αντιμετωπίσει το πρωτογενή τομέα τα τελευταία 50 χρόνια ώς μια δεξαμενή ψήφων που την προσέλκυε με επιδοτησεις, εν πολλοις πλασματικές. Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπυξης, όταν δεν ασχολείται με κατανομή ρουσφετιών, ειναι ανύπαρκτο. Οι αγροτικοί συνεταιρισμοί αποτελούν ένα μεγάλο όνειδος, τους διέλυσαν κομματικοί εγκάθετοι με κύριο εργαλείο τη διαφθορά.
Ο αγροκτηνοτροφικός τομέας θα παραμείνει χαμηλής απόδοσης, αλλά είναι πιθανόν να αναδειχθεί ως μια απο τις κατευθύνσεις που έχουν ευκαιρίες απασχόλησης -για όσους νέους μείνουν στη χώρα. Οι νέοι (αλλά και οι νέες) που έχουν δημιουργική διάθεση, αλλά και επιχειρηματικές φιλοδοξίες, εαν δεν εχουν απέχθεια για την αγροτική ζωή, θα ήταν καλό να εξετάσουν τις δυνατότητες αυτού του τομέα.
Ασφαλώς δεν είναι εύκολο να ξεκινήσει κάποιος που γεννήθηκε στη Καλαμαριά ή στο Περιστέρι για να κανει καριέρα σε κάποιο κάμπο της χώρας. Τα πράγματα όμως είναι τόσο σκληρά για την απασχόληση των νέων ώστε θα ήταν καλό οι υπόλοιποι νέοι, οι οποίοι πέρασαν χρόνο στο χωριό ή μπορουν να εκμεταλλευθουν τις ρίζες των γονιών τους, να εξετάσουν και αυτη τη περίπτωση. Αναγκαστικά, η χώρα θα πιεστεί να βρει τρόπους ώστε να εξισοροπηθεί ο παραλογισμός όπου τα εισαγόμενα λεμόνια κοστίζουν 1,2 ευρώ το κιλό στο σούπερ-μάρκετ ενώ τα ελληνικής παραγωγής τιμώνται 1,5 ευρώ στη λεγόμενη «λαϊκή αγορά».
Θεώρησα χρήσιμο να πω στο Νίκο, να μελετήσει μερικές απο τις αναλύσεις του Αρίστου Δοξιάδη, όπως αυτήν εδώ ή την άλλη εδώ… Και να παρακολουθεί μια χαμηλών τόνων προσπάθεια ανταλλαγής εμπειριών απο το ελληνικό αγροκτηνοτροφικό περιβάλλον εδώ.
Κάποιοι θα υποστηρίξουν οτι, αφού λεηλατήθηκε η χώρα, οι παλιότερες γενιές «σπρώχνουμε» τις νεότερες στην εξορία της Έρημης Χώρας, της ελληνικής υπαίθρου. Δεν ειναι αστήρικτη υπόθεση, αλλά ειναι υπερβολική…
Εσείς τι αποψη έχετε για τις δυνατότητες του αναγέννησης του αγροκτηνοτροφικού τομέα;