Χωρίς αλλαγές στη δομή σε σχέση με την 3η έκδοση (ISO 9001:2000), εκδόθηκε στις 14.11.2008 η 4η έκδοση του προτύπου ποιότητας ISO 9001:2008 και πλέον, μετά την 15η Νοεμβρίου 2009, όλα τα νέα Πιστοποιητικά καθώς και οι επαναπιστοποιήσεις θα εκδίδονται με βάση την έκδοση του 2008. Επίσης, σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση του ΕΣΥΔ, τα παλαιότερα Πιστοποιητικά ISO 9001:2000 θα πρέπει να έχουν μετατραπεί σε ISO 9001:2008 έως τις 15η Νοεμβρίου 2010, μετάβαση που θα γίνει μέσω των επιθεωρήσεων επιτήρησης και επαναπιστοποίησης, σύμφωνα με τις επίσημες ενημερώσεις που λάβαμε από τον ΕΛΟΤ αλλά και την TUV Hellas.
Στη μεταβατική αυτή περίοδο των 24 μηνών οι εταιρείες-οργανισμοί που κατέχουν Πιστοποιητικά ISO 9001:2000 πρέπει να υιοθετήσουν τη νέα έκδοση και να προβούν σε κάθε απαραίτητη προσαρμογή των Συστημάτων Διοίκησης τους και στις επακόλουθες αλλαγές στις εταιρείες τους.
Η νέα έκδοση δεν περιλαμβάνει καινούργιες απαιτήσεις. Στοχεύει κυρίως στη μεγαλύτερη σαφήνεια και ευκολία στη χρήση, ενσωματώνοντας βελτιώσεις και διευκρινίσεις που προέκυψαν από την οκταετή εμπειρία εφαρμογής της έκδοσης του 2000 σε 170 χώρες σε ολόκληρο τον κόσμο. Το νέο πρότυπο δίνει μεγαλύτερη βαρύτητα στις απαιτήσεις της νομοθεσίας και των κανονισμών που σχετίζονται με το παραγόμενο προϊόν, υπηρεσία και με τις δραστηριότητες της εταιρείας. Έχει αυξηθεί η συμβατότητά του με το πρότυπο περιβαλλοντικής διοίκησης ISO 14001.
Η σημαντικότερη βελτίωση στο νέο πρότυπο είναι ότι έχει αντικατασταθεί η έννοια ‘ποιοτικές απαιτήσεις για το προϊόν’ και έχει γίνει ‘απαιτήσεις για το προϊόν’ (product quality requirements –> product requirements). Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι πλέον το πρότυπο δηλώνει σαφώς οτι εξετάζει όλες τις απαιτήσεις που υπάρχουν για το προϊόν απο τους πελάτες, την νομοθεσία κλπ και όχι μόνο τις ποιοτικές απαιτήσεις. Ίσως κάποιες επιχειρήσεις/οργανισμοί να είχαν λάβει υπόψη τους κατά την ανάπτυξη του συστήματος ποιότητάς τους μόνο απαιτήσεις που σχετίζονταν με την ποιότητα και όχι άλλες όπως πχ. η σήμανση στις συσκευασίες, ο χρόνος ανταπόκρισης, εξυπηρέτησης κ.λπ. Η έννοια του προϊόντος πλέον είναι ευρύτερη και θα πρέπει να εξετάζονται απο την αρχή ποιές είναι οι απαιτήσεις που σχετίζονται με το προϊόν και έπειτα να αναπτύσσεται στο Σύστημα Ποιότητας.
Σύμφωνα με το ISO 9001:2008, πλέον όλες οι κύριες διεργασίες πρέπει να παρακολουθούνται (monitor), μετρώνται (measure) και αναλύονται (analyse). Συνεπώς αν μια διεργασία μπορεί να παρακολουθείται, μετράται και αναλύεται, τότε η εταιρεία θα πρέπει να το κάνει. Κυρίως αυτό θα γίνεται μέσω των δεικτών και στόχων. Άρα στόχοι για όσες διεργασίες είναι κύριες.
Μεγαλύτερη έμφαση δίνεται στον έλεγχο των υπεργολάβων. Η νέα έκδοση δίνει τον ορισμό της υπεργολαβίας (outsourcing) και απαιτεί οι διεργασίες αυτές να είναι υπό έλεγχο. Ο έλεγχος που θα ασκείται εξαρτάται από την σημαντικότητα των υπεργολαβιών και αυτό θα πρέπει να ορίζεται σαφώς μέσα στο Σύστημα Ποιότητας. Ξεκαθαρίζεται μάλιστα ότι οι υπεργολαβίες δεν αφορούν μόνο παραγωγικές διεργασίες αλλά και διοικητικές π.χ. όταν οι οικονομικές υπηρεσίες έχουν ανατεθεί σε υπεργολάβους. Εδώ βλέπουμε οτι ο ISO έχει λάβει υπόψη του τις σύγχρονες εξελίξεις οι οποίες επιβάλλουν την χρήση υπεργολάβων για την μείωση του κόστους και συνεπώς καθώς όλο και περισσότερες επιχειρήσεις επιλέγουν αυτή την λύση, το πρότυπο αυξάνει την σημασία του ελέγχου των υπεργολάβων. Αξίζει να σημειωθεί, ότι ο εκπρόσωπος της Διοίκησης σε θέματα ποιότητας δεν μπορεί να είναι υπεργολάβος.
Σχετικά με τις ικανότητες του προσωπικού που επηρεάζει την συμμόρφωση των προϊόντων με τις απαιτήσεις, πλέον περιλαμβάνεται στην απαίτηση και το προσωπικό που επηρεάζει ΑΜΕΣΑ και ΕΜΜΕΣΑ την συμμόρφωση του προϊόντος με τις απαιτήσεις. «Ξεκαθαρίζεται» επίσης οτι η εκπαίδευση δεν είναι πάντα υποχρεωτική, η προσθήκη της φράσης «όπου εφαρμόζεται θα πρέπει να παρέχεται εκπαίδευση ή να λαμβάνονται άλλες ενέργειες…» σημαίνει ότι αν δεν μπορεί να εφαρμοστεί δεν απαιτείται.
Ο «κατάλογος» με τις βελτιώσεις περιλαμβάνει -επιγραμματικά- και τις παρακάτω:
– οι έλεγχοι ανασκόπησης, επικύρωσης και επαλήθευσης του σχεδιασμού μπορεί να συγχωνεύονται, δηλαδή μια ενέργεια στο πλάνο σχεδιασμού μπορεί να αποτελεί ανασκόπηση ή/και επικύρωση ή/και επαλήθευση
– στα υλικά ιδιοκτησίας των πελατών, προστέθηκαν και τα προσωπικά δεδομένα. Δηλαδή υπάρχει απαίτηση πλέον και για το πως χειρίζονται, ταυτοποιούνται και προστατεύονται και τα προσωπικά δεδομένα.
– διευρύνεται η έννοια των συσκευών καθώς η λέξη αντικαταστάθηκε με αυτή του εξοπλισμού (device —> equipment). Άρα συντήρηση και διακρίβωση του εξοπλισμού και όχι μόνο των συσκευών.
– δεν απαιτείται έρευνα ικανοποίησης των πελατών προκειμένου να συλλεχθούν στοιχεία που να δείχνουν την αντίληψη του για τα προϊόντα και υπηρεσίες της επιχείρησης και κατά πόσο ικανοποιήθηκαν οι ανάγκες του. Άρα μπορούμε με μια σειρά απο στοιχεία π.χ. επιστροφές, εγγυήσεις κ.λπ. να συμπεράνουμε τον βαθμό ικανοποίησης των πελατών. Ήταν γνωστό σε όσους γνωρίζουν κάποια πράγματα περισσότερα σχετικά με τις έρευνες.
– η έγκριση για την αποδέσμευση του προϊόντος απαιτείται πλέον μόνο όταν το επόμενο στάδιο είναι η παράδοση στον πελάτη. Δηλαδή δεν απαιτείται έγκριση για τα άλλα ‘εσωτερικά’ στάδια.
– τέλος, απαιτείται αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των διορθωτικών και προληπτικών ενεργειών και όχι -απλά- αν αυτές υλοποιήθηκαν ή όχι.
Αυτές είναι οι κυριότερες βελτιώσεις που επιφέρει το νέο πρότυπο, σύμφωνα με τις οποίες πρέπει να εξεταστούν τα συστήματα ποιότητας ώστε να προκύψουν οι προσαρμογές που απαιτούνται και να προγραμματιστεί έγκαιρα η υλοποίηση τους.
Απαραίτητη σημείωση: Τα Συστήματα Διοίκησης των εταιρειών που υποστηρίζει το γραφείο μας ΤΟΑΤΟΜΟ Consulting Services θα εξεταστούν δωρεάν από εμένα και τους συνεργάτες του γραφείου, όποια άλλη εταιρεία ενδιαφέρεται μπορεί να μας στείλει για εξέταση στο e-mail ytriantafyllou@gmail.com το πιστοποιημένο Σύστημα Διοίκησης που εφαρμόζει, μέσα σε εύλογο χρόνο θα επικοινωνήσουμε μαζί σας για να σας παρουσιάσουμε τα συμπεράσματα και τις προτάσεις μας.